Gastblog van Bianka, Johana, Lenka, Lucia en Willem, studenten van traject 3: zakelijk en literair vertalen

Aan het begin van de cursus kregen we – Bianka, Johana, Lenka, Lucia en Willem – een zeer boeiende opdracht: het opzoeken van Tsjechische en Slowaakse vertalingen van Nederlandse boeken voor de Koninklijke Bibliotheek Den Haag. Dat is toch fantastisch dat we iets voor de Koninklijke Bibliotheek van Nederland konden doen? Daarom zijn we vol enthousiasme aan de slag gegaan, wel met een kleine twijfel – want wat kan een groep studenten vinden wat deskundigen van de Koninklijke bibliotheek al niet hebben ontdekt? Het antwoord bleek te zijn – best veel!

Zoals Arno Kuipers, Collectiespecialist Nederlandse taal– en letterkunde van de Koninklijke Bibliotheek, ons heeft verteld, bestaat de bibliotheek al sinds 1798 en kreeg ze haar naam van Lodewijk Napoleon, jongere broer van de beruchte keizer. Tijdens de 19de eeuw werd iedere uitgever wettelijk verplicht om elk uitgegeven boek naar aan bibliotheek te leveren, zodat de Koninklijke Bibliotheek over alle Nederlandse boeken beschikte. Zo had de bibliotheek een heel goed overzicht over wat er in het land werd uitgegeven, en kon je altijd bij de bibliotheek aankloppen als je een Nederlands boek zocht.

Helaas heeft deze situatie niet lang geduurd. Tijdens de twintigste eeuw werd de wet afgeschaft, en het duurde tot 1974 dat er een vrijwillig depot werd geïntroduceerd. Dit betekende dat gedurende de hele twintigste eeuw er geen boeken verplicht werden geleverd aan de KB. Dit zorgde voor grote lacunes in de collecties, lacunes die Arno en zijn collega’s nu proberen in te vullen. Maar tegenwoordig zijn het niet alleen maar Nederlandse boeken die de Koninklijke Bibliotheek verzamelt, maar ook alle vertalingen van deze boeken naar andere talen. En hier kwamen wij in het spel.

Onze taak was om alle verschillende databasen, Nederlandse, Europese, maar ook Tsjechische en Slowaakse, door te nemen met het doel om zoveel Tsjechische en Slowaakse vertalingen te vinden die niet in de catalogus van de KB staan. Dit bleek geen gemakkelijke opdracht te zijn. Elke database gebruikt namelijk verschillende manieren om de boeken te categoriseren, de trefwoorden verschillen enorm, en – tot onze verbazing – is de catalogus van de Koninklijke Bibliotheek Den Haag verre van perfect. We waren er ook van overtuigd dat de meerderheid van onze vondsten al lang in de catalogus van de KB zou staan.

Het tegendeel bleek waar te zijn. Nadat we verschillende databases hebben doorgezocht en een grote lijst hebben gemaakt van alle Nederlandse boeken die in het Tsjechisch en het Slowaaks zijn verschenen, begonnen we de lijst te vergelijken met wat er in de catalogus van de KB gevonden kon worden. Na een paar enerverende uren hadden we het antwoord: volgens ons onderzoek miste de Koninklijke Bibliotheek 79 uit de 138 Tsjechische vertalingen, en van de 45 Slowaakse uitgaven ontbraken er 33. Niet alleen verbaasde deze informatie onze groep, maar ook Arno was aangenaam verrast dat we zoveel ontbrekende titels hadden kunnen vinden.

En wat gaat er nu gebeuren? Arno zal onze lijst nog eens heel goed nakijken – en waarschijnlijk enkele titels in de collectie van KB toch vinden – maar we kunnen er zeker van zijn dat tenminste een paar titels die we hebben ontdekt, toegevoegd zullen worden aan de catalogus van de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag. En dat voelt heel goed.